"Το ελληνικό βιοτικό επίπεδο αυξήθηκε με τόσο μεγάλη απόκλιση σε σχέση με την παραγωγικότητα, από τότε που η χώρα εισήλθε στην Ευρωπαϊκή Ένωση, ώστε τα μέτρα λιτότητας δεν επαρκούν για την εξισορρόπηση της οικονομίας.
Έτσι, η επιστροφή στη δραχμή, η 'δραχμοποίηση', όπως αναφέρεται, είναι μια λύση που θα επιτρέψει στις δυνάμεις της αγοράς να διαμορφώσουν τα ορθά μισθολογικά επίπεδα στην Ελλάδα και στα υπόλοιπα χρεωμένα μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης να προωθήσουν μεταρρυθμίσεις χωρίς τη βοήθεια της Ε.Ε., και άρα θα ισχυροποιήσει το ευρώ".
Αυτή είναι η άποψη του αρθρογράφου του Reuters κ. Martin Hutchinson, όπως καταγράφεται στη στήλη Breakingviews του ειδησεογραφικού πρακτορείου.
Όπως αναφέρει, "η δραματική αύξηση στο ελληνικό βιοτικό επίπεδο στο επίπεδο των 30.400 δολ. για το κατά κεφαλήν ΑΕΠ, που είναι σχεδόν ο ευρωπαϊκός μέσος όρος, προκλήθηκε όχι από μια θεαματική βελτίωση στην παραγωγικότητα, αλλά κυρίως από μαζικές επιδοτήσεις και δανεισμό".
Τα συγκριτικά στοιχεία που μελετά ο αρθρογράφος δείχνουν ότι, για να γίνει ανταγωνιστική η Ελλάδα, το βιοτικό επίπεδο θα πρέπει να διολισθήσει 30% - 40%. Αυτή η προσαρμογή δεν είναι δυνατόν να γίνει μόνο μέσω της λιτότητας και, δεδομένου ότι είναι πολιτικά ανέφικτο να υπάρξει περαιτέρω "επιδότηση" από τους Ευρωπαίους φορολογουμένους, η αντικατάσταση του ευρώ με μια νέα δραχμή εμφανίζεται ως η μόνη πρακτική εναλλακτική λύση. Και ο αντίλογος
Υπάρχει όμως και η άλλη άποψη, αυτή που τονίζει πόσα προβλήματα μπορεί να δημιουργήσει η έξοδος μιας χώρας από το ευρώ. Η UBS πρόσφατα δημοσιοποίησε μελέτη με την οποία τονίζει τις πληγές που θα δημιουργήσει η επιστροφή στη δραχμή.
Στο ίδιο μήκος κύματος κινείται και η JP Morgan. Σημειώνει ότι το σπάσιμο της ευρωζώνης είναι απίθανο, αν και θα πρέπει, υποστηρίζει, να είμαστε προετοιμασμένοι.
Υπάρχουν δύο τρόποι να σπάσει η ένωση, λέει η JP Morgan. Η Γερμανία να οδηγήσει στην έξοδο τους Βόρειους, αφήνοντας στο νόμισμα επικεφαλής τη Γαλλία, και η φυγή μιας χώρας του Νότου.
Αμφότερες οι επιλογές, ωστόσο, δημιουργούν προβλήματα. Δεν υπάρχει νομική φόρμουλα που να επιτρέπει την έξοδο από το ευρώ χωρίς την έξοδο από την Ευρωπαϊκή Ένωση και αυτό θα απαιτήσει διαπραγματεύσεις.
Στο χρονικό διάστημα κατά το οποίο θα διεξάγονται, όμως, η φυγή καταθέσεων από τη χώρα που θα εκδιωχθεί θα είναι τέτοια ώστε θα δημιουργήσει ανυπέρβλητα προβλήματα.
Παράλληλα, κρατικά χρέη που υπάγονται στο νομικό πλαίσιο της χώρας θα υποστούν τεράστια υποτίμηση. Ταυτόχρονα, οι καταθέσεις θα μετατραπούν στο νέο νόμισμα, αλλά τα χρέη θα μείνουν σε ευρώ, γεγονός που θα οδηγήσει σε αδυναμία αποπληρωμής.
Τα παραπάνω σημαίνουν ότι οι τράπεζες θα έχουν τεράστιο πρόβλημα, ειδικά οι περιφερειακές.
Το παράδειγμα της Αργεντινής
Ο αρθρογράφος παραδέχεται ότι θα είναι μια προβληματική, αλλά όχι ανέφικτη διαδικασία και αναφέρει ως παραδείγματα εφαρμογής ανάλογης τακτικής την Αργεντινή του 2001-02 και τα κράτη της Γιουγκοσλαβίας μετά τη διάλυση.
"Στην Αργεντινή, η κυβέρνηση αρχικώς επέβαλε όριο αναλήψεων ρευστού από τις τράπεζες στα 250 δολ. την εβδομάδα. Η μετατρεψιμότητα του πέσο καταργήθηκε το 2002 και δημιουργήθηκε μια συναλλαγματική ισοτιμία στο 1,4 πέσο ανά δολάριο, βάσει της οποίας μετατράπηκαν σε πέσο υποχρεωτικά όλες οι καταθέσεις. Όταν η ισοτιμία στην ελεύθερη αγορά κατακάθισε στα περίπου 4 πέσος ανά δολάριο, τις μεγαλύτερες απώλειες κεφαλαίου είχαν επωμιστεί οι καταθέτες και όχι οι τράπεζες".
Και συνεχίζει, τονίζοντας: "Λογιστικά, η εκτύπωση τραπεζογραμματίων δραχμής με εγγυήσεις δεν θα είναι απαραίτητη. Με βάση το παράδειγμα του τόλαρ Σλοβενίας, οι συναλλαγές σε ρευστό θα μπορούν εναλλακτικά να γίνονται σε ευρώ, τα οποία θα δίνονται από τις τράπεζες σε ελεύθερη ισοτιμία, όταν οι τραπεζικοί λογαριασμοί μετατραπούν σε δραχμές.
Θα υπάρξουν δυσάρεστες, αλλά παροδικές επιπτώσεις, όπως όρια στις τραπεζικές αναλήψεις, συναλλαγματικοί έλεγχοι και ενδεχομένως πρόσκαιρη αναστολή των δικαιωμάτων που παρέχει η Συνθήκη του Σένγκεν.
Οικονομικά, η αξία της δραχμής θα πέσει κάθετα, αλλά η πτώση στο βιοτικό επίπεδο θα είναι μικρότερη: Η αξία μιας Mercedes θα εκτιναχτεί, αλλά η αξία των ελληνικών υπηρεσιών και αγαθών δεν θα αυξηθεί άμεσα. Οι Έλληνες εργαζόμενοι θα γίνουν διεθνώς ανταγωνιστικοί και η Ελλάδα γρήγορα θα αποκτήσει εμπορικό πλεόνασμα, χάρη στις πολύ φθηνές τουριστικές προσφορές της, και η δραματική ανεργία θα μειωθεί θεαματικά.
Θα είναι μια επίπονη διαδικασία, αλλά η αυξημένη οικονομική ζωντάνια και η μείωση της ανεργίας καθιστούν αυτήν τη λύση καλύτερη για τους Έλληνες σε σχέση με πολλά χρόνια λιτότητας, που θα επιβάλλεται από το εξωτερικό, και πολιτικού χάους. Για την Ε.Ε. και το ευρώ θα είναι ευεργετική, καθώς θα εξαλείψει τον 'ηθικό κίνδυνο' επανάληψης ανάλογων εξελίξεων στην υπόλοιπη ευρωζώνη".
Έτσι, η επιστροφή στη δραχμή, η 'δραχμοποίηση', όπως αναφέρεται, είναι μια λύση που θα επιτρέψει στις δυνάμεις της αγοράς να διαμορφώσουν τα ορθά μισθολογικά επίπεδα στην Ελλάδα και στα υπόλοιπα χρεωμένα μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης να προωθήσουν μεταρρυθμίσεις χωρίς τη βοήθεια της Ε.Ε., και άρα θα ισχυροποιήσει το ευρώ".
Αυτή είναι η άποψη του αρθρογράφου του Reuters κ. Martin Hutchinson, όπως καταγράφεται στη στήλη Breakingviews του ειδησεογραφικού πρακτορείου.
Όπως αναφέρει, "η δραματική αύξηση στο ελληνικό βιοτικό επίπεδο στο επίπεδο των 30.400 δολ. για το κατά κεφαλήν ΑΕΠ, που είναι σχεδόν ο ευρωπαϊκός μέσος όρος, προκλήθηκε όχι από μια θεαματική βελτίωση στην παραγωγικότητα, αλλά κυρίως από μαζικές επιδοτήσεις και δανεισμό".
Τα συγκριτικά στοιχεία που μελετά ο αρθρογράφος δείχνουν ότι, για να γίνει ανταγωνιστική η Ελλάδα, το βιοτικό επίπεδο θα πρέπει να διολισθήσει 30% - 40%. Αυτή η προσαρμογή δεν είναι δυνατόν να γίνει μόνο μέσω της λιτότητας και, δεδομένου ότι είναι πολιτικά ανέφικτο να υπάρξει περαιτέρω "επιδότηση" από τους Ευρωπαίους φορολογουμένους, η αντικατάσταση του ευρώ με μια νέα δραχμή εμφανίζεται ως η μόνη πρακτική εναλλακτική λύση. Και ο αντίλογος
Υπάρχει όμως και η άλλη άποψη, αυτή που τονίζει πόσα προβλήματα μπορεί να δημιουργήσει η έξοδος μιας χώρας από το ευρώ. Η UBS πρόσφατα δημοσιοποίησε μελέτη με την οποία τονίζει τις πληγές που θα δημιουργήσει η επιστροφή στη δραχμή.
Στο ίδιο μήκος κύματος κινείται και η JP Morgan. Σημειώνει ότι το σπάσιμο της ευρωζώνης είναι απίθανο, αν και θα πρέπει, υποστηρίζει, να είμαστε προετοιμασμένοι.
Υπάρχουν δύο τρόποι να σπάσει η ένωση, λέει η JP Morgan. Η Γερμανία να οδηγήσει στην έξοδο τους Βόρειους, αφήνοντας στο νόμισμα επικεφαλής τη Γαλλία, και η φυγή μιας χώρας του Νότου.
Αμφότερες οι επιλογές, ωστόσο, δημιουργούν προβλήματα. Δεν υπάρχει νομική φόρμουλα που να επιτρέπει την έξοδο από το ευρώ χωρίς την έξοδο από την Ευρωπαϊκή Ένωση και αυτό θα απαιτήσει διαπραγματεύσεις.
Στο χρονικό διάστημα κατά το οποίο θα διεξάγονται, όμως, η φυγή καταθέσεων από τη χώρα που θα εκδιωχθεί θα είναι τέτοια ώστε θα δημιουργήσει ανυπέρβλητα προβλήματα.
Παράλληλα, κρατικά χρέη που υπάγονται στο νομικό πλαίσιο της χώρας θα υποστούν τεράστια υποτίμηση. Ταυτόχρονα, οι καταθέσεις θα μετατραπούν στο νέο νόμισμα, αλλά τα χρέη θα μείνουν σε ευρώ, γεγονός που θα οδηγήσει σε αδυναμία αποπληρωμής.
Τα παραπάνω σημαίνουν ότι οι τράπεζες θα έχουν τεράστιο πρόβλημα, ειδικά οι περιφερειακές.
Το παράδειγμα της Αργεντινής
Ο αρθρογράφος παραδέχεται ότι θα είναι μια προβληματική, αλλά όχι ανέφικτη διαδικασία και αναφέρει ως παραδείγματα εφαρμογής ανάλογης τακτικής την Αργεντινή του 2001-02 και τα κράτη της Γιουγκοσλαβίας μετά τη διάλυση.
"Στην Αργεντινή, η κυβέρνηση αρχικώς επέβαλε όριο αναλήψεων ρευστού από τις τράπεζες στα 250 δολ. την εβδομάδα. Η μετατρεψιμότητα του πέσο καταργήθηκε το 2002 και δημιουργήθηκε μια συναλλαγματική ισοτιμία στο 1,4 πέσο ανά δολάριο, βάσει της οποίας μετατράπηκαν σε πέσο υποχρεωτικά όλες οι καταθέσεις. Όταν η ισοτιμία στην ελεύθερη αγορά κατακάθισε στα περίπου 4 πέσος ανά δολάριο, τις μεγαλύτερες απώλειες κεφαλαίου είχαν επωμιστεί οι καταθέτες και όχι οι τράπεζες".
Και συνεχίζει, τονίζοντας: "Λογιστικά, η εκτύπωση τραπεζογραμματίων δραχμής με εγγυήσεις δεν θα είναι απαραίτητη. Με βάση το παράδειγμα του τόλαρ Σλοβενίας, οι συναλλαγές σε ρευστό θα μπορούν εναλλακτικά να γίνονται σε ευρώ, τα οποία θα δίνονται από τις τράπεζες σε ελεύθερη ισοτιμία, όταν οι τραπεζικοί λογαριασμοί μετατραπούν σε δραχμές.
Θα υπάρξουν δυσάρεστες, αλλά παροδικές επιπτώσεις, όπως όρια στις τραπεζικές αναλήψεις, συναλλαγματικοί έλεγχοι και ενδεχομένως πρόσκαιρη αναστολή των δικαιωμάτων που παρέχει η Συνθήκη του Σένγκεν.
Οικονομικά, η αξία της δραχμής θα πέσει κάθετα, αλλά η πτώση στο βιοτικό επίπεδο θα είναι μικρότερη: Η αξία μιας Mercedes θα εκτιναχτεί, αλλά η αξία των ελληνικών υπηρεσιών και αγαθών δεν θα αυξηθεί άμεσα. Οι Έλληνες εργαζόμενοι θα γίνουν διεθνώς ανταγωνιστικοί και η Ελλάδα γρήγορα θα αποκτήσει εμπορικό πλεόνασμα, χάρη στις πολύ φθηνές τουριστικές προσφορές της, και η δραματική ανεργία θα μειωθεί θεαματικά.
Θα είναι μια επίπονη διαδικασία, αλλά η αυξημένη οικονομική ζωντάνια και η μείωση της ανεργίας καθιστούν αυτήν τη λύση καλύτερη για τους Έλληνες σε σχέση με πολλά χρόνια λιτότητας, που θα επιβάλλεται από το εξωτερικό, και πολιτικού χάους. Για την Ε.Ε. και το ευρώ θα είναι ευεργετική, καθώς θα εξαλείψει τον 'ηθικό κίνδυνο' επανάληψης ανάλογων εξελίξεων στην υπόλοιπη ευρωζώνη".