Πεζοδρομήσεις, ποδήλατο και δίκτυο μέσων μαζικής μεταφοράς για να αποτραπεί το χάος αυτοκινήτων στην Αθήνα

Άμεση ανάγκη να γίνει βιώσιμη η πόλη είναι να εγκαταλείψουν οι κάτοικοι τη χρήση αυτοκινήτου στο κέντρο της πόλης, ακόμη και για αποστάσεις μερικών εκατοντάδων μέτρων
Δύo πρωτιές έχουν οι Αθηναίοι: Είναι πρώτοι στην Ευρώπη σε χρήση αυτοκινήτου, αλλά και πρώτοι σε χρήση αυτοκινήτου για αποστάσεις μερικών εκατοντάδων μέτρων. Παράλληλα το 44% των αυτοκινήτων δεν διαθέτει κάρτα καυσαερίων. Ακόμα, πάνω από 100.000 σταθμευμένα αυτοκίνητα βρίσκονται καθημερινά στο κέντρο της πόλης, εκ των οποίων τα 30.000 είναι σταθμευμένα παράνομα. Ενώ το όριο για την ΕΕ, για να θεωρηθεί μία πόλη βιώσιμη είναι 10 τ.μ. πρασίνου ανά κάτοικο, στην Αθήνα ο κάθε κάτοικος «απολαμβάνει» μόλις 2,5 τ.μ. πρασίνου.

Τα στοιχεία αυτά έδωσε ο Νίκος Ντάρας, χημικός μηχανικός του Κέντρου Ανανεώσιμων Πηγών και Εξοικονόμησης Ενέργειας σε συνέδριο σχετικά με τη βιώσιμη κινητικότητα, που διοργανώθηκε στο πλαίσιο του South East European Mobility Management Scheme, υπό την αιγίδα της ΕΕ, στο Μέγαρο Μουσικής. Έντονο είναι επίσης και το πρόβλημα θορύβου στις πόλεις εξαιτίας των οχημάτων, γεγονός που συμβάλλει επίσης στην υποβάθμιση της ποιότητας ζωής των κατοίκων της.

Οι λύσεις που διατυπώθηκαν στο συνέδριο σύμφωνα με την ευρωπαϊκή εμπειρία ήταν, μεταξύ άλλων, οι εξής: Οι πεζοδρομήσεις κεντρικών δρόμων, η δημιουργία ποδηλατοδρόμων, η χρήση ενός ευρύτατου και εξυπηρετικού δικτύου Μέσων Μαζικής Μεταφοράς, η παροχή κινήτρων για τη χρήση ποδηλάτου, ενώ σημαντικά έχουν συνεισφέρει η τηλε-εργασία, τα εταιρικά οχήματα, όπως επίσης και το car-pooling (εξυπηρέτηση πολλών ανθρώπων από μια διαδρομή αυτοκινήτου). Πρωταρχικός παράγοντας ωστόσο είναι η αλλαγή νοοτροπίας των πολιτών, των κρατικών φορέων, της τοπικής αυτοδιοίκησης, αλλά και των επιχειρήσεων.

«Η Ελλάδα δεν τολμάει να πάρει χώρο από το αυτοκίνητο. Δεν καταφέραμε να έχουμε μία πολιτική στάθμευσης. Δημιουργούμε θέσεις στάθμευσης σε γραφεία και πολυκατοικίες, αφήνουμε τα αυτοκίνητα να παρκάρουν στα πεζοδρόμια», τόνισε ο καθηγητής του ΕΜΠ και συγκοινωνιολόγος Θάνος Βλαστός επισημαίνοντας ότι, αντί να αποθαρρύνεται η χρήση αυτοκινήτου, συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο.

Γι’ αυτό τον λόγο δεν αρέσουν οι ποδηλατόδρομοι στην Ελλάδα, γιατί περιορίζουν τις θέσεις στάθμευσης, όπως ανέφερε ο κ. Βλαστός, ο οποίος έκανε επίσης λόγο για κακοτεχνίες και προχειρότητες στους ήδη υπάρχοντες, αφού «στην ουσία σε πολλές περιπτώσεις, φαρδύναμε τα πεζοδρόμια και τα αποκαλέσαμε ποδηλατόδρομους», όπως είπε, ενώ πρότεινε τη δημιουργία ποδηλατοδρόμων στις λεωφορειολωρίδες, με παράλληλη χρήση του bike sharing (κοινόχρηστα ποδήλατα), όπως εφαρμόζεται επιτυχημένα σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες.

Σχετικά με το μέτρο του δακτυλίου ο κ. Βλαστός το χαρακτήρισε «νεκρό», γιατί όπως είπε, δεν πιστέψαμε στα περιοριστικά μέτρα, ενώ σε σχέση με το τραμ επισήμανε ότι δεν έγινε επαρκής αξιοποίησή του, αφού «το είδαμε σαν λεωφορείο, γιατί δεν θέλαμε να διανοηθούμε ότι δίνουμε χώρο στη δημόσια συγκοινωνία». Εμφανίστηκε ωστόσο αισιόδοξος για την Αθήνα σε σχέση με τη μελλοντική πεζοδρόμηση της Πανεπιστημίου, ενώ ανέφερε ως παράδειγμα την πεζοδρόμηση της Διονυσίου Αρεοπαγίτου.

Από την πλευρά του ο Βασίλης Βαβάκος, ειδικός σύμβουλος δημάρχου Αθηναίων και συγκοινωνιολόγος, τόνισε ότι μακροπρόθεσμα σημαντική βελτίωση θα επιφέρουν η ηλεκτροκίνηση και το car-pooling, ενώ σε σχέση με τη δημόσια μετακίνηση τόνισε την ανάγκη για καλύτερη πληροφόρηση του κοινού και βελτίωση της ποιότητάς της. Επίσης, ανέφερε επιτυχημένες ευρωπαϊκές πρακτικές από κρατικούς φορείς και ιδιωτικές επιχειρήσεις σε σχέση με τη χρήση εταιρικών οχημάτων και την παροχή κινήτρων προς τους εργαζομένους τους για τη χρήση ΜΜΜ, ποδηλάτων και μικρών οχημάτων, πρακτικές που, όπως είπε, συνέβαλαν στην καλύτερη απόδοση των εργαζομένων.

Στην παρέμβασή του ο Σλοβένος Αντρέι Κλένεντς από το Περιφερειακό Περιβαλλοντικό Κέντρο για την Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη, έφερε ως παράδειγμα το κέντρο της πρωτεύουσας της χώρας καταγωγής του, της Λιουμπλιάνα, η οποία μέχρι πρότινος θύμιζε αντίγραφο του κέντρου της Αθήνας, ενώ σήμερα είναι πρότυπο κέντρο βιώσιμης κινητικότητας. Το κέντρο έκλεισε για τα αυτοκίνητα και αντιμετωπίστηκε το πρόβλημα με το παράνομο παρκάρισμα, μέτρα τα οποία, όπως είπε ο κ. Κλέμενς, όχι μόνο έφεραν έσοδα στην πόλη, αλλά βοήθησαν στην εξάπλωση του ποδηλάτου και τη χρήση των ΜΜΜ. Επίσης έκανε γνωστό ότι τα μέτρα επεκτείνονται άμεσα με πεζοδρομήσεις κεντρικών δρόμων της πόλης.

Το South East European Mobility Management Scheme είναι ένα πρόγραμμα για τη βιώσιμη κινητικότητα, στο οποίο συμμετέχουν δέκα πόλεις της κεντρικής και ανατολικής Ευρώπης. Στόχος του προγράμματος είναι η καλύτερη κατανόηση και ευαισθητοποίηση των πολιτών, καθώς και η διευκόλυνση στη μετακίνησή τους. Όπως έκανε γνωστό η συντονίστρια του προγράμματος στην Ελλάδα, Κωνσταντίνα Τσαμουρτζή, στο Λέτσε της Ιταλίας υπογράφηκε συμφωνία, βάσει της οποίας οι εταίροι συμφώνησαν σε κοινές δράσεις για εναλλακτικούς τρόπους μετακίνησης και ανταλλαγή καλών πρακτικών μέσα από την ίδρυση του ευρωπαϊκού δικτύου για την κινητικότητα.