«Να μη νεκρώσει η Πανεπιστημίου»

Νέα δεδομένα σχετικά με την πολυσυζητημένη πεζοδρόμηση της Πανεπιστημίου παρουσίασε με παρέμβασή του στη Realnews ο Αμερικανός αρχιτέκτονας Ρίτσαρντ Πλαντζ, μέλος της κριτικής επιτροπής του διαγωνισμού «Rethink Athens» και διευθυντής του Εργαστηρίου Πολεοδομικού Σχεδιασμού της Αρχιτεκτονικής Σχολής του πανεπιστημίου Κολούμπια των ΗΠΑ. O διακεκριμένος καθηγητής, με πλούσια εμπειρία στην ανάπτυξη των πόλεων και στον βιοκλιματικό σχεδιασμό, εκφράζει τις επιφυλάξεις του για την πλήρη πεζοδρόμηση της Πανεπιστημίου, ενώ παράλληλα εμφανίζεται σίγουρος για τις δυνατότητες της Αθήνας να επιστρέψει δυναμικά στο προσκήνιο ως μια ενδιαφέρουσα «παγκόσμια πόλη», ακόμη και εν μέσω οικονομικής κρίσης.

Ήρθατε για πρώτη φορά στην Αθήνα, αλλά είχατε την ευκαιρία να περιηγηθείτε στην περιοχή της ανάπλασης, αλλά και στους γύρω δρόμους. Τι αποκομίσατε κατά τη σύντομη επίσκεψή σας;

Βρίσκω την Αθήνα πολύ ενδιαφέρουσα πόλη. Σίγουρα υπάρχουν προβλήματα, όμως πριν δω ο ίδιος την περιοχή υπέθετα ότι η κατάσταση θα ήταν ακόμη πιο δύσκολη και ότι θα χρειάζονταν πολύ πιο δραστικές παρεμβάσεις. Μου φάνηκε «κανονική» περιοχή, με τα συνηθισμένα προβλήματα μιας πόλης. Ωστόσο, εγώ δεν ζω εδώ - δεν έχω την πλήρη εικόνα. Αυτό που μου έκανε μεγαλύτερη εντύπωση ήταν τα άδεια κτίρια, σημάδι όχι μόνο της ύφεσης, αλλά και της διεθνούς τάσης που θέλει την εμπορική κίνηση μιας πόλης να «αποστραγγίζεται» σταδιακά, καθώς τα μικρά καταστήματα αφομοιώνονται από τα εμπορικά κέντρα.

Υπάρχει προοπτική για την Αθήνα; Η Πανεπιστημίου «πεζοδρομήθηκε» πρόσφατα, στο πλαίσιο των εκδηλώσεων για την Ημέρα Χωρίς Αυτοκίνητο, αλλά μόνο για λίγες ώρες. Πιστεύετε ότι θα λειτουργούσε το σχέδιο σε μόνιμη βάση;

Ένα από τα ζητήματα που έχουν προκύψει στο πλαίσιο του διαγωνισμού είναι το ότι ο δρόμος δεν είναι αρκετά φιλικός για τους πεζούς. Όμως δεν είμαι τόσο υπέρ τού να μετατραπεί ένας δρόμος σε πεζόδρομο εξ ολοκλήρου, γιατί η κίνηση των αυτοκινήτων είναι απαραίτητη. Μια πόλη χρειάζεται κάτι περισσότερο από μια μόνο λειτουργία, ώστε η εμπορική δραστηριότητα να μη νεκρώσει. Έχω διαπιστώσει ότι οι περισσότερες πόλεις που προσπάθησαν να μετατρέψουν κεντρικές αρτηρίες σε πεζόδρομους δεν πέτυχαν τον στόχο τους. Θα έλεγα ότι χρειάζεται λιγότερη κίνηση, περισσότερος χώρος για τους πεζούς, καλύτερο περιβάλλον με φυτεύσεις δέντρων, δίνοντας ταυτόχρονα τη δυνατότητα στους ανθρώπους να περνούν χρόνο στην περιοχή.

Πρόκειται για μεγάλη παρέμβαση, η οποία, με κεντρικό άξονα την Πανεπιστημίου, επηρεάζει συνολικά το κέντρο της πόλης. Ποια είναι τα σημεία-πρόκληση;

Η πλατεία Ομονοίας... Δύσκολα προσδιορίζει κανείς τι ακριβώς είναι η Ομόνοια. Πάντως, είναι ένα από τα σοβαρότερα θέματα και απαιτεί μεγάλη επένδυση για να γίνει λειτουργική. Όσο για τους γύρω δρόμους, πιστεύω ότι με μικρές επεμβάσεις θα βελτιωθεί αισθητά η κατάσταση. Για μένα, το μεγαλύτερο πρόβλημα είναι οι εμπορικές χρήσεις, η αγορά ακινήτων και τα εγκαταλελειμμένα κτίρια, που δεν θα αποκτήσουν ζωή απλώς με τη δημιουργία ενός πεζόδρομου.

Συμμερίζονται την άποψή σας και τα υπόλοιπα μέλη της επιτροπής;

Σε μεγάλο βαθμό, ναι. Είναι θέμα στρατηγικής. Ωστόσο, ο διαγωνισμός συνεχίζεται και είναι ένα ζήτημα που έχουμε θέσει και αναμένουμε να διερευνηθεί περαιτέρω από τους συμμετέχοντες που περνούν στη δεύτερη φάση.

Ένας από τους στόχους του διαγωνισμού είναι και η επιστροφή των νέων ανθρώπων στο κέντρο. Πιστεύετε ότι η ανάπλαση της Πανεπιστημίου θα βοηθήσει;

Δεν είμαι σίγουρος, αν και στη Νέα Υόρκη, σε σχέση με το παρελθόν, υπάρχει μια αλλαγή στην αντίληψη του τι μπορεί να προσφέρει το κέντρο μιας πόλης στους πολίτες του. Για παράδειγμα, οικογένειες επιστρέφουν στο Χάρλεμ -που δεν είναι πλέον αμιγώς αφροαμερικανικό- όπου τα σπίτια είναι φθηνότερα και τους παρέχονται όλες οι υπηρεσίες, υπάρχει λειτουργικό μετρό κ.λπ.

Χαίρομαι που το λέτε, διότι διαφορετικά τα κέντρα των πόλεων θα πέθαιναν, θα γίνονταν μουσεία...

Το Μανχάταν είναι έτσι: μια παλιά πόλη. Η Αθήνα μου φαίνεται πιο μοντέρνα και φρέσκια. Το προσπαθεί - και σε μεγάλο βαθμό τα καταφέρνει. Η Νέα Υόρκη έχει «αρχαία» τεχνολογία, στο μετρό για παράδειγμα, ενώ τα κτήρια της ήταν μοντέρνα τη δεκαετία του ’60 - όχι όμως σήμερα.

«Να βρούμε φυσικούς τρόπους δροσισμού»

Στο πλαίσιο της περιβαλλοντικής αναβάθμισης της Πανεπιστημίου, έχει τεθεί και το ζήτημα της προσαρμογής της πόλης στις κλιματικές αλλαγές; Η Αθήνα κυριολεκτικά υποφέρει, ειδικά τα καλοκαίρια, από το φαινόμενο της θερμικής νησίδας.

Δεν υπάρχει τρόπος να κάνεις πολεοδομικό σχεδιασμό σε καμία χώρα του κόσμου χωρίς να λάβεις υπόψη αυτές τις αλλαγές. Οι διακυμάνσεις στις κλιματικές συνθήκες -η αύξηση της θερμοκρασίας ακόμη και ως κοινωνικό ζήτημα, για τις μεγαλύτερες ηλικίες για παράδειγμα- επηρεάζουν τη λειτουργία μιας πόλης. Ήταν πράγματι ένα θέμα που είχε τεθεί στον φάκελο περιγραφής του διαγωνισμού. Τα υφιστάμενα κτίρια επίσης ίσως χρειαστεί να ανακαινιστούν με ενδιαφέροντες τρόπους. Το θέμα του κλιματισμού για παράδειγμα. Θα πρέπει να εξετάσουμε αν είναι δυνατόν να υπάρξει φυσικότερος δροσισμός. Επειδή είναι δυσκολότερο σε μια πόλη όπως η Αθήνα, δεν σημαίνει ότι πρέπει να το αντιμετωπίζουμε ως αδιέξοδο! Θα υπάρξει βελτίωση και των περί την Πανεπιστημίου δρόμων με φυτεύσεις. Τα δέντρα δείχνουν να αναπτύσσονται πολύ καλά στην Αθήνα - πολύ καλύτερα απ’ ό,τι στη Νέα Υόρκη! Τα περισσότερα από αυτά είναι αυτονόητα, ωστόσο προϋποθέτουν τη συναίνεση του κόσμου. Οι πολίτες πρέπει να αγκαλιάσουν την πρωτοβουλία, να πιστέψουν ότι κάτι κινείται στην πόλη τους.

ΠΗΓΗ