Ανοιχτή επιστολή με θέμα τη νέα ρύθμιση του N.4093/12 σχετικά με τη γνωστοποίηση αλλαγών στο ωράριο εργασίας!!!

Ανοιχτή επιστολή προς τον Υπουργό Εργασίας, Υφυπουργό Εργασίας, Γεν. Γραμματέα Υπουρ. Εργασίας και  Ειδικό Γραμματέα ΣΕΠΕ, απέστειλε ο Επιθεωρητής Εργασίας Κος Δημήτρης Κ. Φραγκομίχαλος, με αφορμή τις τελευταίες ρυθμίσεις του Ν.4093/2012 για την «Απλοποίηση διαδικασιών και μείωση διοικητικών βαρών που αφορούν το Σ.ΕΠ.Ε», εκφράζοντας την ανησυχία του αλλά και την απορία του για τη σκοπιμότητα της αλλαγή των διατάξεων που αφορούν στην ενημέρωση του ΣΕΠΕ από τον εργοδότη, σε περίπτωση αλλαγής του προγράμματος εργασίας ή του ωραρίου απασχόλησης των εργαζομένων.

Ιδού ολόκληρη η επιστολή
Με τη διάταξη της υποπαραγράφου ΙΑ.13 του άρθρου μόνου του ν. 4093/12 (ΦΕΚ Α’ 222/12-11-12) προβλέπεται η δυνατότητα του εργοδότη, σε περίπτωση αλλαγής ή τροποποίησης του ωραρίου ή της οργάνωσης του χρόνου εργασίας των εργαζομένων, να ενημερώνει το Σ.ΕΠ.Ε. καταθέτοντας συμπληρωματικό πίνακα προσωπικού έως το αργότερο εντός δύο (2) ημερών από την ημέρα της αλλαγής. Σχετικά θα θέλαμε να επισημάνουμε τα εξής:

Α) Με το προϊσχύον καθεστώς (άρ. 30 παρ. 4 ν. 3996/11, και προηγουμένως άρ. 10 ν. 3846/10 και άρ. 68 παρ. 5 ν. 3518/06) προβλεπόταν η υποχρέωση του εργοδότη να προαναγγέλλει (το αργότερο έως και την ημέρα της αλλαγής και πάντως πριν την ανάληψη υπηρεσίας από τους εργαζομένους) τέτοιου είδους αλλαγές στο Σ.ΕΠ.Ε.. Η νομοθετική πρόβλεψη εκείνη δεν έγινε για λόγους τυπολατρίας, αλλά έδωσε τη δυνατότητα στους Επιθεωρητές Εργασιακών Σχέσεων του Σ.ΕΠ.Ε. να εντοπίζουν με επιτόπιους ελέγχους και αντιμετωπίζουν με διοικητικές κυρώσεις (εκτιμώντας πάντοτε τα πραγματικά περιστατικά) τις περιπτώσεις εργοδοτών οι οποίοι παραβαίνουν, συχνά κατά σύστημα, τις διατάξεις της εργατικής νομοθεσίας που αφορούν τα χρονικά όρια εργασίας, την ημερήσια ανάπαυση, τη μερική απασχόληση, την υπερεργασία και υπερωρία κλπ.
Με τον τρόπο αυτό ήταν δυνατός ο ουσιαστικός και αποτελεσματικός έλεγχος πχ. περιπτώσεων στις οποίες οι εργαζόμενοι δηλώνονταν με πενθήμερη απασχόληση αλλά απασχολούνταν από τον εργοδότη για 6 ή και 7 ημέρες την εβδομάδα, ή δηλώνονταν για λιγότερες από 5 ημέρες εβδομαδιαίως (εκ περιτροπής απασχόληση) ή/και λιγότερες από 8 ώρες ημερησίως (μερική απασχόληση), αλλά στην πραγματικότητα απασχολούνταν με πλήρες ωράριο. Αντιθέτως, με το νέο νομοθετικό καθεστώς ελλοχεύει ο κίνδυνος οι ίδιοι εργοδότες, θέλοντας να καταστρατηγήσουν τη νομοθεσία ως προς την αμοιβή και την ασφάλιση των εργαζομένων, να συνεχίσουν την παράνομη αυτή τακτική, έχοντας πλέον τη δυνατότητα να αποφύγουν τις κυρώσεις σε περίπτωση που εντοπιστούν από τους Επιθεωρητές Εργασιακών Σχέσεων του Σ.ΕΠ.Ε., με αποτέλεσμα:

i) να καθίσταται ο σχετικός έλεγχος των Επιθεωρητών χωρίς ουσιαστικό νόημα, ii) να ζημιώνονται οι εργαζόμενοι, οι οποίοι πιθανότατα δε θα μπορούν να αρνηθούν μια τέτοια πρακτική κάτω από το φόβο της απόλυσης, και
iii) να βλάπτεται περαιτέρω και το  Δημόσιο με εισφοροδιαφυγή και φοροδιαφυγή. Και τούτο διότι ναι μεν διατηρείται πολύ σωστά με τη νέα ρύθμιση η υποχρέωση του εργοδότη να προαναγγέλλει την πρόσληψη, με σκοπό την καταπολέμηση της
αδήλωτης/ανασφάλιστης εργασίας, όμως είναι πρακτικά ελάχιστη η διαφορά ανάμεσα στην αδήλωτη/ανασφάλιστη εργασία και στην εργασία που δηλώνεται και ασφαλίζεται για 1 ώρα την ημέρα ή 1 ημέρα την εβδομάδα.


Β) Αν και η νέα ρύθμιση εντάσσεται υπό τον τίτλο «Απλοποίηση διαδικασιών και μείωση διοικητικών βαρών που αφορούν το Σ.ΕΠ.Ε», εντούτοις δε γίνεται αντιληπτό από την κοινή λογική του μέσου ανθρώπου το πώς πραγματικά η ρύθμιση συμβάλλει στο σκοπό αυτό. Εάν για παράδειγμα ένας εργοδότης θελήσει να τροποποιήσει 3 φορές μέσα σε μία εβδομάδα το ωράριο των εργαζομένων του, τότε θα πρέπει οπωσδήποτε να καταθέσει ισάριθμους (3) συμπληρωματικούς πίνακες προσωπικού, είτε το κάνει πριν (προϊσχύουσα ρύθμιση) είτε μετά την αλλαγή του ωραρίου (νέα ρύθμιση). Συνεπώς, δεν επέρχεται για τον εργοδότη με τη νέα ρύθμιση κάποια ελάφρυνση, ενώ ήδη με τη δυνατότητα ηλεκτρονικής υποβολής (υποχρεωτική από 01-03-2013, σύμφωνα με την Υ.Α. 17227/32/22-08-12) η διαδικασία θα καταστεί ούτως ή άλλως απλή και χωρίς γραφειοκρατική επιβάρυνση.
Αντιθέτως, η «μείωση διοικητικών βαρών» δίνει την εντύπωση να έχει νόημα, μόνο αν θεωρηθεί ότι η νέα ρύθμιση αποσκοπεί να ελαφρύνει τους εργοδότες από την επιβολή διοικητικών κυρώσεων (προστίμων) του Σ.ΕΠ.Ε. για περιπτώσεις παραβάσεων, όπως αυτές που προαναφέραμε, οι οποίες αποτελούσαν μέχρι τώρα και την πλειοψηφία των λόγων επιβολής προστίμων. Επομένως, κρίνεται αναγκαίο να διευκρινιστεί με ποιο σκοπό έγινε η εισήγηση (από το Υπουργείο ή από την «τρόικα») και στη συνέχεια η νομοθέτηση της συγκεκριμένης ρύθμισης.

Μετά από τις παραπάνω επισημάνσεις, σας παρακαλούμε να μεριμνήσετε προκειμένου να απαντηθούν επειγόντως στους Επιθεωρητές Εργασιακών Σχέσεων του Σ.ΕΠ.Ε. τα παρακάτω ερωτήματα, για τα οποία δε μας διαφωτίζει η ερμηνευτική εγκύκλιος του Υπουργείου με α.π.: 25542/811/21-11-12:

1) Σε περίπτωση που υποβάλλεται στο Σ.ΕΠ.Ε. καταγγελία από εργαζόμενο ότι απασχολείται με πλήρες ωράριο, ενώ δηλώνεται από τον εργοδότη για λιγότερες ώρες την ημέρα ή λιγότερες ημέρες την εβδομάδα, πώς πλέον οι Επιθεωρητές θα εντοπίζουν και στοιχειοθετούν μία τόσο σοβαρή παράβαση της εργατικής νομοθεσίας, κατά τρόπο αντικειμενικό και χωρίς να απαιτείται η επώνυμη μαρτυρία του εργαζομένου, που ως γνωστόν αποτελεί την αδύναμη πλευρά της εργασιακής σχέσης, δεδομένου μάλιστα ότι δεν έχει ακόμα υλοποιηθεί η χρήση της «κάρτας εργασίας» όπως προβλέφθηκε στο άρ. 26 του ν. 3996/11; Μάλιστα για τις διατάξεις που αφορούν τα χρονικά όρια εργασίας αναφέρεται ρητά στην παραπάνω εγκύκλιο ότι «σε περίπτωση παραβίασης τους εφαρμόζονται όλες οι  ρυθμίσεις που προβλέπουν την επιβολή κυρώσεων από τις οικείες Κοινωνικές Επιθεωρήσεις Εργασίας».
2) Εφόσον ύστερα από την καταγγελία διαπιστώνεται με έλεγχο ότι πράγματι υπάρχει τέτοια παράβαση της εργατικής νομοθεσίας, οι Επιθεωρητές οφείλουν να καταγράφουν την παράβαση ως τετελεσμένη ή υπό την αίρεση της μη υποβολής εκ μέρους του εργοδότη συμπληρωματικού πίνακα προσωπικού εντός των επόμενων 2 ημερών; Επίσης, οφείλουν να ενημερώνουν τον παραβάτη εργοδότη για τη δυνατότητα που του παρέχει η νέα ρύθμιση, ή σε διαφορετική περίπτωση ενδέχεται να επιβάλλονται διοικητικές κυρώσεις μόνο σε εργοδότες οι οποίοι αγνοούν τη νέα ρύθμιση ή από εντιμότητα και ευσυνειδησία αρνούνται να την εκμεταλλευτούν;
3) Έπειτα από τον ίδιο έλεγχο που διαπιστώνεται η προαναφερόμενη παράβαση της εργατικής νομοθεσίας, οι Επιθεωρητές θα μπορούν να επιβάλουν κυρώσεις, αν ο εργοδότης καταθέσει ΜΕΤΑ ΤΟΝ ΕΛΕΓΧΟ συμπληρωματικό πίνακα προσωπικού με προφανή σκοπό να καλύψει την παράβαση και να αποφύγει τις διοικητικές κυρώσεις; Κατά τη γνώμη μας η απάντηση πρέπει να είναι θετική, καθώς θα πρόκειται για τη λεγόμενη «καταστρατήγηση» (ή αλλιώς «περιγραφή») του νόμου: δηλαδή μια τέτοια συμπεριφορά του εργοδότη θα είναι σύμφωνη με το γράμμα αλλά αντίθετη με το πνεύμα του νόμου, και ειδικότερα με το πνεύμα των νόμων που θεσπίζουν τα χρονικά όρια εργασίας, την ημερήσια ανάπαυση, τη μερική απασχόληση, την υπερεργασία και υπερωρία κλπ.

Τέλος, θα πρέπει να σημειωθεί ότι κανένα από τα προαναφερόμενα προβλήματα δε θα ανέκυπτε, αν στη δυνατότητα που χορηγήθηκε στους εργοδότες για μεταγενέστερη γνωστοποίηση της αλλαγής του ωραρίου εργασίας είχε τεθεί η απλή εξαίρεση «όχι όμως εφόσον έχει προηγηθεί έλεγχος του Σ.ΕΠ.Ε. ή του Ι.Κ.Α.», προσθήκη την οποία και προτείνουμε για μελλοντική βελτίωση της ρύθμισης

Με τιμή
Δημήτρης Φραγκομίχαλος
Επιθεωρητής Εργασιακών Σχέσεων ΣΕΠΕ
M.Sc. Nομικής Πανεπ. Αθηνών
ΤΚΕ  Ν. Χίου