Οι υψηλές εγγυήσεις σε ΔΕΚΟ συνιστούν απειλή για το χρέος

Σε ζημιογόνες και ελλειμματικές δημόσιες επιχειρήσεις και οργανισμούς κατευθύνεται το κύριο μέρος των εγγυήσεων που παρέχει το κράτος, προκειμένου να δανειστούν από τις τράπεζες, γεγονός που καθιστά τα συγκεκριμένα δάνεια ένα εν δυνάμει «κρυφό» χρέος, το οποίο εμφανίζεται στα επίσημα στοιχεία μετά τη λήξη των δανείων ή με την κατάπτωση των εγγυήσεων.
Το συνολικό ύψος των εγγυήσεων, στο τέλος του 2011, ανήλθε σε 19,95 δισ. ευρώ, ενώ, με την προσθήκη και των εγγυήσεων που έχουν χορηγηθεί στις τράπεζες, ύψους 65,09 δισ. ευρώ, το συνολικό ποσό των κρατικών εγγυήσεων φτάνει στο ποσό των 85,04 δισ. ευρώ, σύμφωνα με την έκθεση του Ελεγκτικού Συνεδρίου
Το μεγάλο πρόβλημα εντοπίζεται κυρίως στα δάνεια προς τις ΔΕΚΟ, οι οποίες, λόγω των ελλειμμάτων τους, όχι μόνο αδυνατούν να τα αποπληρώσουν, αλλά, επειδή έχουν ανάγκη σε κεφάλαια, αναγκάζεται το Δημόσιο να τους παράσχει και νέες εγγυήσεις για νέα δάνεια. Στη συγκυρία που έχει διαμορφωθεί τα τελευταία χρόνια, με τα επιτόκια να έχουν εκτοξευτεί στα ύψη, το κόστος νέου δανεισμού των ΔΕΚΟ με κρατική εγγύηση φτάνει στο 12%. Δηλαδή, οι εγγυήσεις παρέχονται σε ζημιογόνες επιχειρήσεις, οι οποίες, διαφορετικά, δεν θα μπορούσαν να δανειστούν και άρα θα έπρεπε να καλύψει τα ελλείμματά τους ο κρατικός προϋπολογισμός.
Η διαδικασία
Πριν από την ένταξη της χώρας στο μηχανισμό στήριξης και την έλευση της τρόικας, πάγια πρακτική του υπουργείου Οικονομικών ήταν η επιχορήγηση με χαμηλά ποσά, απευθείας από τον κρατικό προϋπολογισμό, των προβληματικών ΔΕΚΟ, ενώ για το υπόλοιπο και μεγαλύτερο τμήμα των αναγκών τους, τους παρέχεται η κρατική εγγύηση, για να αντλήσουν κεφάλαια από την τραπεζική αγορά. Το κέρδος από τη διαδικασία αυτή ήταν ότι δεν επιβαρύνονταν άμεσα ο προϋπολογισμός και το χρέος, αλλά τα ποσά αναγράφονταν στο χρέος μόνο μετά την κατάπτωση των εγγυήσεων, δηλαδή κερδιζόταν χρόνος, με κόστος, όμως, τα επιτόκια δανεισμού.
Με τις πρακτικές αυτές, συσσωρεύτηκε ένα χρέος κοντά στα 20 δισ. ευρώ ή 10,3% του ΑΕΠ, το οποίο έχει εγγυηθεί το κράτος και, σήμερα, επιχειρείται η διαχείρισή του, που δεν είναι εύκολη υπόθεση. Οι ελλειμματικές ΔΕΚΟ, όχι μόνο δεν μπορούν να αποπληρώσουν το σύνολο των δανείων που έχουν συνάψει, αλλά πρέπει να καλύψουν και τρέχουσες ανάγκες, οι οποίες καλύπτονται με νέο ακριβό δανεισμό, με την κρατική εγγύηση.
Επίσης, με πρωτοβουλία της κυβέρνησης, πέρυσι, και συγκεκριμένα με απόφαση του τότε αναπλ. υπουργού Οικονομικών, Φίλ. Σαχινίδη, αναλήφθηκε και εντάχθηκε στο Χρέος της Κεντρικής Διοίκησης, από 31 Δεκεμβρίου 2011, το ανεξόφλητο υπόλοιπο των δανειστικών συμβάσεων, του ΟΑΣΑ και την Τραμ Α.Ε., συνολικής ονομαστικής αξίας 2,1 δισ. ευρώ.
Για την ανάληψη των συγκεκριμένων χρεών, χρησιμοποιήθηκε η τεχνική των συμψηφισμών. Δηλαδή το Δημόσιο αναλαμβάνει τα χρέη του ΟΑΣΑ και της Τραμ A.E. και διαγράφει αντίστοιχα τις οφειλές των υπουργείων προς τους δύο φορείς αστικών συγκοινωνιών.
Από τις 11 δανειακές συμβάσεις, οι 8 είναι του ΟΑΣΑ, το ύψος των οποίων είναι 1,96 δισ. ευρώ, ενώ σε 137 εκατ. ευρώ ανέρχεται το ύψος των 3 δανείων της Τραμ Α.Ε. Θα επιβαρύνουν την εξυπηρέτηση του χρέους και τις πληρωμές τόκων μέχρι και ο έτος 2019.
Ο ΟΣΕ στην κορυφή
Με βάση τα στοιχεία του Ελεγκτικού Συνεδρίου 31-12-2011, οι φορείς με τις μεγαλύτερες τραπεζικές οφειλές εγγυημένες από το Δημόσιο είναι:
- O ΟΣΕ που οφείλει, με την εγγύηση του Δημοσίου, δάνεια της τάξης των 8,02 δισ. ευρώ, ποσό το οποίο αδυνατεί να το αποπληρώσει και καταπίπτουν εγγυήσεις σε βάρος του Δημοσίου.
- Η ΕΑΣ έχει δανειστεί με την κρατική εγγύηση ποσό ύψους 782,5 εκατ. ευρώ.
- Η παλαιά Ολυμπιακή Αεροπορία (υπό εκκαθάριση) έχει δανειστεί με την εγγύηση του Δημοσίου ποσό ύψους 17,96 εκατ. ευρώ, ενώ σε 7 εκατ. ευρώ ανέρχονται τα εγγυημένα δάνεια της Ολυμπιακής Αεροπλοΐας.
- Η Κτηματική Εταιρεία του Δημοσίου έχει δανειστεί με την εγγύηση του Δημοσίου ποσό ύψους 261,3 εκατ. ευρώ.
- Οι αμυντικές βιομηχανίες ΕΒΟ, ΠΥΡΚΑΛΕΑΒ και η ΕΛΒΟ έχουν δανειστεί με την εγγύηση του Δημοσίου συνολικό ποσό ύψους 428,7 εκατ. ευρώ. Το μεγαλύτερο ποσό, ύψους 409 εκατ. ευρώ, έχει δανειστεί η ΕΑΒ.
- Ο Οργανισμός Σχολικών Κτηρίων έχει λάβει εγγυημένα δάνεια ύψους 535,7 εκατ. ευρώ.
- Το Μέγαρο Μουσικής (ΟΜΜΑ) έχει εγγυημένα δάνεια ύψους 237,3 εκατ. ευρώ.
- Ο δήμος Αθηναίων έλαβε δάνεια με κρατική εγγύηση ύψους 29,5 εκατ. ευρώ.
- Ο ΟΔΙΕ επίσης, έχει εγγυημένα δάνεια από το Δημόσιο ύψους 115,9 εκατ. ευρώ.
- Το ΚΕΕΛΠΝΟ έχει λάβει δάνεια εγγυημένα από το Δημόσιο ύψους 223,7 εκατ. ευρώ.
Δάνεια με κρατική εγγύηση έχουν λάβει, επίσης, οι εταιρείες που βρίσκονται σε καλύτερη οικονομική κατάσταση, όπως:
- Αττικό Μετρό Α.Ε., που έχει εγγυημένα δάνεια ύψους 1,81 δισ. ευρώ.
- Αττική Οδός 553,3 εκατ. ευρώ.
- ΔΕΗ [DEHr.AT] με ποσό εγγυημένων δανείων ύψους 1,57 δισ. ευρώ, ενώ η θυγατρική της ΔΕΗ, η ΑΔΜΙΕ, έχει επίσης εγγυημένα δάνεια από το Δημόσιο, ύψους 169,5 εκατ. ευρώ.
- ΔΕΣΦΑ 278,1 εκατ. ευρώ.
- Διεθνής Αερολιμένας 438,6 εκατ. ευρώ.
Και σε δήμους
Το Δημόσιο ανέλαβε και τα χρέη δεκάδων εκατομμυρίων ευρώ των δήμων Ζωγράφου και Αχαρνών, οι οποίοι δανείστηκαν υψηλά ποσά και δεν μπορούσαν να τα εξυπηρετήσουν, σε σημείο που παρά λίγο να προκαλέσουν πιστωτικό γεγονός το καλοκαίρι του 2010, δεδομένου ότι τα δάνεια τα είχαν λάβει από ξένες τράπεζες.
Προς ιδιωτικούς φορείς
Από τα στοιχεία του Ελεγκτικού Συνεδρίου προκύπτει, επίσης, ότι το ελληνικό Δημόσιο εγγυήθηκε και δάνεια ιδιωτών ή ιδιωτικών φορέων, συνολικού ύψους 3,8 δισ. ευρώ, τα περισσότερα εκ των οποίων αφορούν:
- Ιδιωτικές επιχειρήσεις ύψους 2,11 δισ. ευρώ. Πρόκειται για επιχειρήσεις που βρίσκονται σε διάφορες περιοχές της χώρας και τους παρασχέθηκε η κρατική εγγύηση για το δανεισμό τους, λόγω θεομηνιών ή ειδικών κλαδικών ή τοπικών προγραμμάτων στήριξης. Το μεγαλύτερο κονδύλι, ύψους 449,2 εκατ. ευρώ, αφορά σε δάνεια πυροπαθών επιχειρήσεων.
- Αγροτών και αγροτικών επιχειρήσεων, που έχουν δανειστεί με κρατική εγγύηση ποσό ύψους 163,1 εκατ. ευρώ.
- Τα δάνεια των σεισμοπαθών φυσικών προσώπων και σεισμοπαθών επιχειρήσεων ανέρχονται σε 320,1 εκατ. ευρώ.
- Τα δάνεια των πυροπαθών και γενικά των θεομηνιόπληκτων ανέρχονται σε 9,1 εκατ. ευρώ.
- Υπάρχει επίσης και μια κατηγορία δανειοληπτών εξωτερικού της κοινότητας του Μόντρεαλ, που έχουν λάβει δάνεια ύψους 1,37 εκατ. ευρώ, τα οποία έχει εγγυηθεί το Δημόσιο.
Μεγάλο είναι το ποσό των εγγυήσεων που παρασχέθηκαν σε στεγαστικά δάνεια, καθώς φτάνει σε 1,71 δισ. ευρώ, το οποίο κατανέμεται ως εξής:
- Παλιννοστούντων 1,33 δισ.
- Αθίγγανων 358,97 εκατ.
- Αλλες περιπτώσεις 15,1 εκατ. ευρώ.
Καταπτώσεις
Σε 1,44 δισ. ευρώ, ανήλθε το ποσό των εγγυήσεων που κατέπεσαν στη διάρκεια του 2011 και επιβάρυναν τον κρατικό προϋπολογισμό.
Το μεγαλύτερο ποσό προήλθε από τον ΟΣΕ, που δεν μπόρεσε να αποπληρώσει δάνεια ύψους 841,4 εκατ. ευρώ, τα οποία ανέλαβε να τα εξοφλήσει ο εγγυητής, το ελληνικό Δημόσιο.
Ακολουθεί ο ΟΑΣΑ (αστικές συγκοινωνίες Αττικής), με συνολικό ύψος καταπτώσεων ύψους 271,2 εκατ. ευρώ, η ΕΑΒ με 153,8 εκατ. ευρώ, η ΕΑΣ με 90,3 εκατ. ευρώ, και το Μέγαρο Μουσικής με 20,6 εκατ. ευρώ.