Ακτινογραφία στα κοιτάσματα πετρελαίου σε Ιόνιο και Κρήτη

Θα παρουσιαστούν για πρώτη φορά από νορβηγούς και έλληνες επιστήμονες στο συνέδριο της Αμερικανικής Ενωσης Γεωλόγων Πετρελαίου που πραγματοποιείται στη Βαρκελώνη ­

Τα καινούργια δεδομένα από πέντε μεγάλες θαλάσσιες περιοχές-φιλέτα που, σύμφωνα με τις έρευνες του νορβηγικού σκάφους «Nordic Explorer», εμφανίζουν τις μεγαλύτερες πιθανότητες να κρύβουν κοιτάσματα πετρελαίου ή φυσικού αερίου, θα παρουσιάσουν για πρώτη φορά την προσεχή Τρίτη στο εξωτερικό στελέχη της Petroleum Geo Services (PGS) και έλληνες επιστήμονες, σε διεθνές συνέδριο που διεξάγεται στη Βαρκελώνη.

Πρόκειται για την περιοχή δυτικά της Κέρκυρας έως και τα σύνορα των χωρικών μας υδάτων με την Ιταλία, την αντίστοιχη περιοχή στα δυτικά της Κεφαλονιάς, τις θαλάσσιες εκτάσεις στα δυτικά του Κατακόλου και της Πύλου στον ευρύτερο Κόλπο της Κυπαρισσίας και για αντιπροσωπευτικά σημεία νότια της Κρήτης, από τον Νομό Χανίων έως και τον Νομό Λασιθίου, κοντά στο νησάκι Κουφονήσι.

Δείτε εδώ το γράφημα των ερευνών στις ελληνικές θάλασσες.

Η επιλογή της Βαρκελώνης δεν έγινε τυχαία. Στην πρωτεύουσα της Καταλωνίας διεξάγεται φέτος (8-10 Απριλίου) το καθιερωμένο συνέδριο της Αμερικανικής Ενωσης Γεωλόγων Πετρελαίου (AAPG), που θεωρείται θεσμός στην παγκόσμια βιομηχανία πετρελαίου. Σε αυτό συμμετέχουν 1.000 και πλέον επιστήμονες, μηχανικοί και στελέχη από όλους τους μεγάλους ξένους πετρελαϊκούς ομίλους. Στόχος λοιπόν είναι η παρουσίαση να συμβάλει στη «διαφήμιση» των πακέτων με τα σεισμικά δεδομένα της PGS, προκειμένου να πωληθούν σε μεγάλες πετρελαιοβιομηχανίες, όπως η ιταλική Eni, η γαλλική Total και οι αμερικανικές Chevron και ExxonMobil, στελέχη των οποίων θα είναι παρόντα στο συνέδριο. Αλλωστε ο αρχικός στόχος για να χαραχθούν γραμμές καταγραφής δεδομένων 8.500 χλμ. αυξήθηκε στα 12.341 χλμ., κατόπιν αιτήματος της Total και των δύο αμερικανικών εταιρειών, οι οποίες και αγόρασαν τα επιπλέον στοιχεία. Σύμφωνα μάλιστα με πληροφορίες, δεδομένα της PGS αγόρασε και ελληνική εταιρεία...

Παρουσιαστές των ευρημάτων στο συνέδριο θα είναι ο Τζέισον Ρόμπινσον, αντιπρόεδρος του εμπορικού τμήματος της PGS, ο δρ Σπύρος Μπέλας, ένας από τους δύο επιστήμονες του ΥΠΕΚΑ που επέβαιναν στο νορβηγικό σκάφος «Nordic Explorer» καθ' όλη τη διάρκεια των τεσσάρων μηνών που διήρκεσε το ταξίδι του από το Ιόνιο έως τη Ν. Κρήτη, και ο Αντώνης Αγγελόπουλος, πρόεδρος του Συλλόγου Ελλήνων Γεωλόγων και σύμβουλος του υπουργού ΠΕΚΑ Ευάγγελου Λιβιεράτου.

ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΕΙΣ. Η ελληνονορβηγική ομάδα θα δημοσιοποιήσει για πρώτη φορά σε εξειδικευμένο διεθνές κοινό επιλεγμένες απεικονίσεις σεισμικών τομογραφιών με τη μέθοδο του fast track, της γρήγορης δηλαδή και όχι πολύ αναλυτικής επεξεργασίας συγκεκριμένων γραμμών. Οι γραμμές αυτές θα είναι συνολικού μήκους πάνω από 1.000 χλμ., αντιπροσωπευτικές των γεωγραφικών περιοχών που διερευνήθηκαν. Στην ουσία δεν θα είναι παρά μια «πρόγευση» για το τι υπάρχει στις θάλασσες του Ιονίου και της Νότιας Κρήτης προς την πετρελαϊκή βιομηχανία, δηλαδή τους υποψήφιους αγοραστές των δεδομένων και αυριανούς συμμετέχοντες στους διαγωνισμούς που υπολογίζεται να προκηρυχθούν στο πρώτο 6μηνο του 2014.

Γιατί όμως επελέγησαν να παρουσιαστούν οι συγκεκριμένες γραμμές; Γιατί σε αυτές, προφανώς, τις περιοχές έχουν εντοπιστεί οι μεγαλύτεροι «στόχοι», όπως αποκαλούνται τα πιθανά κοιτάσματα υδρογονανθράκων στη γλώσσα της αγοράς πετρελαίου. Επίσης γιατί είναι η πρώτη φορά που έγιναν έρευνες στις ελληνικές θάλασσες σε τόσο μεγάλα βάθη, από τα 3.000 χλμ. έως και τα 5.000 χλμ., που είναι το βαθύτερο σημείο της Μεσογείου κοντά στην Πύλο, εκεί όπου ξεκινά η ελληνική τάφρος.

ΤΙ ΔΕΙΧΝΕΙ Ο ΧΑΡΤΗΣ. Χαρακτηριστικά είναι τα ευρήματα του χάρτη με το τελικό πρόγραμμα ερευνών που διεξήγαγε το «Νordic Explorer» στις ελληνικές θάλασσες από τον Νοέμβριο του 2012 έως και τον Φεβρουάριο του 2013, όπως αυτή καταγράφηκε από δορυφόρο. Σύμφωνα με τον χάρτη που αποκαλύπτουν σήμερα «ΤΑ ΝΕΑ», οι πιο πυκνές γραμμές καταγραφής σεισμικών «τραβήχτηκαν» στο Βόρειο Ιόνιο, στα ανοικτά της Κέρκυρας και της Κεφαλονιάς έως και τα χωρικά ύδατα με Ιταλία, και στον ευρύτερο Κόλπο της Κυπαρισσίας έως και τα θαλάσσια σύνορα με τη Λιβύη. Μεγάλης έκτασης, αν και όχι τόσο πυκνές όσο στο Ιόνιο, είναι και οι γραμμές νότια της Κρήτης. Είναι ακριβώς οι περιοχές για τις οποίες πετρελαϊκές εταιρείες παρήγγειλαν στους Νορβηγούς να διεξαγάγουν επιπλέον έρευνες.

Οπως δείχνει ο χάρτης, στο Ιόνιο το σκάφος σάρωσε τον βυθό ακολουθώντας ευθείες διαδρομές που τέμνονταν ανά 10 χλμ. μεταξύ τους, σχηματίζοντας ένα πυκνό δίκτυο από τετράγωνα (10x10 χλμ.). Τα πιο πυκνά σεισμικά έχουν γίνει δυτικά της Κέρκυρας και της Κεφαλονιάς, καθώς εκφράζεται η βεβαιότητα ότι συνεχίζεται το μεγάλο πετρελαιοφόρο κοίτασμα της Αλβανίας και της νότιας - νοτιοανατολικής Αδριατικής (από την περιοχή του Οτράντο και κάτω) που έχει δώσει σημαντικές ποσότητες πετρελαίου σε Αλβανία και Ιταλία. Το ίδιο ισχύει και για τον Κυπαρισσιακό Κόλπο, νότια της Ζακύνθου έως και δυτικά της Πύλου.

«Η πυκνότητα των ερευνών σχετίζεται με το γεγονός ότι οι περιοχές αυτές είναι ξεκλειδωμένες, δηλαδή η αγορά γνωρίζει τα πετρελαϊκά τους συστήματα από παλαιότερες έρευνες των δεκαετιών 1970, 1980, 1990. Γι' αυτό και οι πετρελαϊκές εταιρείες θέλουν να πάρουν στα χέρια τους καινούργια, ανώτερης τεχνολογικά ποιότητας δεδομένα, για να επιβεβαιώσουν τις αρχικές τους εκτιμήσεις», επισημαίνει ο τέως τεχνικός διευθυντής της υπηρεσίας Ερευνας και Παραγωγής Υδρογονανθράκων των Ελληνικών Πετρελαίων δρ Ντίνος Νικολάου, και φέρνει ως παράδειγμα την Κύπρο, όπου χρειάστηκαν τρεις φάσεις σεισμικών ερευνών προτού αυτά αγορασθούν τελικά από την αμερικανική Noble.

ΟΙ ΕΡΕΥΝΕΣ. Στα νότια της Κρήτης, αντίθετα, οι έρευνες των Νορβηγών ήταν πιο αραιές, όπως φαίνεται και από τον χάρτη, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν έχει εκδηλωθεί ενδιαφέρον. Η πυκνότητα του δικτύου ήταν 20 επί 40 χλμ. Η αιτία είναι ότι η περιοχή του Λιβυκού Πελάγους είναι ανεξερεύνητη. «Προφανώς η PGS θέλησε πρώτα να δει αν θα υπάρξει ενδιαφέρον από την πετρελαϊκή βιομηχανία και αναλόγως να προχωρήσει και στο επόμενο στάδιο, των πιο πυκνών σεισμικών, που κοστίζουν ακριβότερα», επισημαίνει ο εκτελεστικός αντιπρόεδρος της εταιρείας Flow Energy και πρώην στέλεχος στον τομέα των ερευνών πετρελαίου των ΕΛΠΕ Ηλίας Κονοφάγος. Ας μην ξεχνάμε άλλωστε ότι οι σεισμικές έρευνες που χρηματοδοτούνται από την ίδια την PGS της στοίχισαν γύρω στα 100 εκατ. δολάρια, σύμφωνα με τον αντιπρόεδρό της Σβέρε Στράντενες, και τα έσοδά της θα προέλθουν αποκλειστικά από την πώληση των στοιχείων αυτών σε πετρελαϊκούς ομίλους.

«Ετσι συμβαίνει πάντα όταν πρόκειται για μια τεράστια ανεξερεύνητη περιοχή όπως η Νότια Κρήτη», σχολιάζει ο κ. Κονοφάγος, από τους πρώτους επιστήμονες που μαζί με τον καθηγητή Αντώνη Φώσκολο μίλησαν δημόσια για τα αποθέματα υδρογονανθράκων στην περιοχή. Επισημαίνει πάντως ότι η Μεσογειακή Ράχη (Mediterranean Ridge), όπου εντοπίζονται οι ενδιαφέροντες γεωλογικοί σχηματισμοί, καλύπτει όλο το τόξο ανατολικά της Ιεράπετρας για να καταλήξει δυτικά, κοντά στην Κεφαλονιά.

- Οι έως σήμερα έρευνες πετρελαίου στην Ελλάδα και τα σεισμικά που έχουν γίνει



Το ιστορικό
Διαγωνισμός για τα κοιτάσματα του Κόλπου της Κυπαρισσίας είχε προκηρυχθεί και το 1996, όπως θυμάται ο τέως τεχνικός διευθυντής της Υπηρεσίας Ερευνας και Παραγωγής Υδρογονανθράκων των Ελληνικών Πετρελαίων δρ Ντίνος Νικολάου. Τότε όμως η κυβέρνηση είχε εντάξει στο πακέτο του διαγωνισμού και το κοίτασμα του Κατακόλου, που ναι μεν παρουσιάζει ενδιαφέρον, αλλά επειδή είναι μικρού μεγέθους δεν είναι αρκετό να προσελκύσει μεγάλες εταιρείες. Ως αποτέλεσμα, στον διαγωνισμό του '96 δεν προσήλθε κανένας ενδιαφερόμενος. Συνολικά μέχρι σήμερα στην Ελλάδα έχουν εκτελεστεί περίπου 175 ερευνητικές γεωτρήσεις, με πιο επιτυχημένες εκείνες της περιόδου 1968-1974, αποτέλεσμα των οποίων ήταν ο εντοπισμός των κοιτασμάτων Πρίνου και Νότιας Καβάλας από την εταιρεία Oceanic.