Μειώνεται το εφάπαξ...

Μαζικότερη από τα προηγούμενα χρόνια ίσως αποδειχθεί για το 2013 η έξοδος από την εργασία, όχι μόνο για τους υπαλλήλους του Δημοσίου, αλλά και από όλους όσοι, ενώ πλησιάζουν το συντάξιμο όριο αποχώρησης, δεν έχουν απολέσει την εργασία τους στον ιδιωτικό τομέα.

Αιτία, ο νέος τρόπος υπολογισμού του εφάπαξ. Με τη νέα εφαρμογή, η εφάπαξ παροχή θα προκύπτει από ένα σύνθετο μαθηματικό τύπο βάσει του οποίου η όποια ανταποδοτικότητα εισφορών - παροχών ισοπεδώνεται. Η αλλαγή στον τρόπο υπολογισμού του εφάπαξ προωθείται από το υπουργείο Εργασίας στο πλαίσιο της μνημονιακής δέσμευσης που εμπεριέχεται στον νόμο 4046/12 και έχει προκαλέσει πανικό ακόμη και στους υπηρεσιακούς υπαλλήλους και προϊσταμένους της Γενικής Γραμματείας Κοινωνικών Ασφαλίσεων που την σχεδίασαν.

Διαπιστώνοντας ότι δεν υπάρχει η κατάλληλη υποδομή (στοιχεία ακόμη και χειρόγραφα για τις εισφορές που καταβλήθηκαν τα παρελθόντα έτη) οι υπηρεσιακοί πρότειναν στην ηγεσία του υπουργείου Εργασίας να μην προστρέξει στην ενεργοποίηση του «διανεμητικού συστήματος καθορισμένων εισφορών και νοητής κεφαλαιοποίησης», εντός του 2013, αλλά να παρατείνει τουλάχιστον για ένα ακόμη έτος τον υπολογισμό του εφάπαξ με το παλαιό σύστημα των «προκαθορισμένων» ποσών προκειμένου η μετάβαση στο νέο σύστημα να ξεκινήσει από το 2015 και όχι από το 2014, όπως αρχικώς προβλεπόταν.

Σε διαφορετική περίπτωση, τα ήδη απομειωμένα (από 35% έως και κατά 83%) εφάπαξ θα είναι αρκετά χαμηλότερα ακόμη και έναντι των εισφορών που έχουν καταβληθεί για την απόκτησή τους, από την αρχή του ασφαλιστικού βίου των δικαιούχων. Και αφού αναφερόμαστε σε ταμεία του ιδιωτικού τομέα που διαθέτουν ακόμη αποθεματικά, θεωρείται βέβαιο ότι τυχόν αβασάνιστη εφαρμογή της συγκεκριμένης ρύθμισης θα οδηγήσει σε «βιομηχανία» δικαστικών προσφυγών.

Το πρόβλημα

Το βασικότερο πρόβλημα που προκύπτει από τον νέο τρόπο δεν αφορά αυτές καθεαυτές τις περικοπές οι οποίες στις περισσότερες περιπτώσεις είναι αναγκαίες και επιβάλλονται για να κάνουν χρήση των εφάπαξ και οι νεότερες γενεές συνταξιούχων, αλλά ο τρόπος κατανομής των περικοπών και η απουσία δικαιοσύνης στην κατανομή του βάρους διάσωσης των Ταμείων.

Θίγονται περισσότερο όσοι έχουν περισσότερα χρόνια πραγματικής ασφάλισης, ενώ ευνοούνται όσοι έχουν λιγότερα συντάξιμα έτη, έχουν κάνει αναγνωρίσεις εκ των υστέρων ή δεν έχουν καταβάλει εισφορές για τη μετάβασή τους σε άλλα ασφαλιστικά Ταμεία. Ενα ακόμη νέο στοιχείο συνδέει το εφάπαξ με τον αριθμό των αποχωρούντων κάθε χρόνο. Ανάλογα με τον εκάστοτε αριθμό των συνταξιούχων, άλλο ποσό θα λαμβάνει ο ασφαλισμένος που αποχωρεί το 2015 και άλλο τα επόμενα έτη.

Στον νέο μαθηματικό τύπο για τον καθορισμό του συντανταξιοδοτικού εφάπαξ θα συνυπολογίζονται: οι συνολικές εισφορές εργαζομένων ή και εργοδοτών, το σύνολο των ετών καταβολής εισφορών και ο συντελεστής βιωσιμότητας στον οποίο θα προσμετρούνται το ειδικό βάρος τυχόν κοινωνικών πόρων, τα ετήσια διοικητικά έξοδα, οι υποχρεώσεις του Ταμείου και η περιουσία του στο τέλος του έτους. Το νέο σύστημα προβλέπει και επιστροφές εισφορών εντόκως, με το επιτόκιο να υπολογίζεται βάσει του δείκτη τιμών καταναλωτή του τρέχοντος έτους μειωμένου κατά μία ποσοστιαία μονάδα.